15 Terma Penting yang Wajib Ada dalam Perjanjian Perkongsian Perniagaan

Memulakan perniagaan bersama rakan kongsi adalah satu pencapaian yang menarik. Sama ada bersama rakan, rakan sekerja atau pelabur, perkongsian perniagaan menggabungkan kepakaran yang pelbagai, tanggungjawab yang dikongsi, dan sumber kewangan untuk membina sesuatu yang hebat. Tetapi walaupun perkongsian yang paling menjanjikan boleh menghadapi masalah jika jangkaan dan tanggungjawab tidak ditetapkan dengan jelas dari awal.

Inilah sebabnya mengapa perjanjian perkongsian sangat penting.

Perjanjian perkongsian yang ditulis dengan baik berfungsi sebagai tulang belakang kepada usaha sama. Ia melindungi semua pihak yang terlibat, memastikan ketelusan, menerangkan peraturan asas perniagaan, dan menyediakan mekanisme penyelesaian konflik. Ia seperti perlembagaan bagi syarikat anda—dokumen hidup yang membantu mengelakkan kekeliruan dan perselisihan pada masa hadapan.

Dalam artikel ini, kami kongsikan 15 terma penting yang wajib dimasukkan ke dalam perjanjian perkongsian perniagaan, khususnya jika anda menjalankan perniagaan di Malaysia atau dalam bidang kuasa undang-undang common law. Sama ada anda membentuk perkongsian biasa (general partnership) atau perkongsian liabiliti terhad (LLP), panduan ini akan membantu anda membina asas yang kukuh untuk kejayaan jangka panjang.

Mulakan dengan perkara asas: nama perniagaan dan struktur undang-undang.

Perjanjian anda mesti menyatakan dengan jelas:

• Nama berdaftar syarikat (contoh: Mr. Clean Express Sdn. Bhd.)
• Jenis entiti perniagaan (perkongsian biasa, perkongsian terhad, atau LLP)
• Alamat perniagaan utama dan nombor pendaftaran (SSM)

Struktur ini penting untuk identiti undang-undang, urusan kontrak, pemfailan cukai, dan pematuhan peraturan.

Setiap rakan kongsi mesti sependapat dengan visi perniagaan. Bahagian ini harus menjawab:

• Produk atau perkhidmatan yang ditawarkan
• Industri dan pasaran sasaran
• Objektif utama perniagaan

Contohnya: “Untuk menyediakan perkhidmatan dobi profesional kepada pengguna rumah dan pelanggan korporat di Malaysia.”

Tentukan sama ada:

• Perkongsian berterusan (tanpa had masa), atau
• Perkongsian untuk tempoh tertentu (berakhir apabila projek siap atau selepas beberapa tahun)

Jangka masa ini membantu semua pihak bersedia untuk pembaharuan atau penamatan.

Senaraikan sumbangan awal setiap rakan kongsi seperti:

• Wang tunai
• Aset seperti mesin atau kenderaan
• Perkhidmatan atau hak milik intelek

Juga nyatakan bila dan bagaimana sumbangan ini dilakukan serta sama ada akan ada sumbangan tambahan pada masa hadapan.

Pemilikan biasanya berdasarkan sumbangan modal tetapi boleh disesuaikan bergantung pada peranan dan nilai sumbangan lain.

• Pastikan anda menyatakan:
• Peratus pemilikan yang jelas (contoh: 60% – 40%)
• Kesan terhadap hak mengundi dan agihan keuntungan

Prosedur jika struktur pemilikan berubah

Bahagian ini mestilah jelas untuk elak konflik kewangan:

• Sama ada keuntungan diagihkan mengikut pemilikan atau berdasarkan formula lain
• Sama ada rakan kongsi boleh ambil gaji tetap
• Kaedah agihan kerugian

Contoh: “Keuntungan diagihkan secara suku tahunan mengikut pegangan ekuiti.”

Tentukan siapa yang akan:

• Mengurus operasi harian
• Tandatangan kontrak
• Lantik kakitangan

Senaraikan juga keputusan yang perlukan:

• Persetujuan sebulat suara (contoh: jual syarikat)
• Undian majoriti
• Kaedah menyelesaikan keputusan seri (tie-breaker)

Pastikan setiap rakan kongsi tahu peranan mereka:

• Tanggungjawab harian
• Fungsi khusus (contoh: kewangan, operasi, pemasaran)
• Komitmen masa kerja

Ini penting dalam industri servis seperti dobi, di mana pengurusan operasi boleh jadi intensif.

Tetapkan dengan jelas:

• Siapa yang berkuasa akses akaun bank
• Prosedur meluluskan perbelanjaan
• Sistem perakaunan yang digunakan
• Kekerapan laporan kewangan (bulanan/suku tahunan)

Pertimbangkan juga audit tahunan untuk ketelusan.

Perjanjian mesti mengandungi:

• Tempoh notis keluar
• Kaedah menilai nilai pegangan rakan kongsi
• Hak untuk membeli balik pegangan oleh rakan kongsi lain
• Liabiliti selepas keluar

Termasuk perjanjian “buy-sell” yang tetapkan nilai pasaran dan kaedah bayaran.

Jika ingin tambah rakan kongsi:

• Tetapkan kriteria kemasukan (modal, kemahiran, pengalaman)
• Peratus pemilikan dan keuntungan baru
• Tahap kelulusan diperlukan (contoh: undian majoriti 75%)

Lindungi rahsia syarikat dan data pelanggan:

• Larangan bersaing: Tidak boleh sertai atau mulakan perniagaan yang bersaing semasa dan selepas tempoh perkongsian
• Kerahsiaan: Maklumat perniagaan tidak boleh didedahkan tanpa kebenaran

Pastikan skop dan tempoh klausa ini munasabah supaya sah dari segi undang-undang.

Pertikaian pasti berlaku. Sediakan proses:

• Perbincangan dalaman
• Mediasi pihak ketiga
• Timbang tara atau tindakan undang-undang

Pilih juga sistem mahkamah atau bidang kuasa yang akan digunakan (contohnya Mahkamah Sivil Malaysia).

Jika perniagaan perlu ditutup:

• Nyatakan sebab sah pembubaran (contoh: muflis, keputusan bersama)
• Tetapkan prosedur pelupusan aset dan bayaran hutang
• Siapa yang bertanggungjawab dalam setiap langkah

Ini membantu mengelak kekecohan undang-undang di saat-saat akhir.

Tentukan:

• Undang-undang yang digunakan (contoh: Akta Perkongsian 1961 Malaysia, Akta LLP 2012)
• Mahkamah yang mempunyai bidang kuasa jika berlaku pertikaian

Ini penting terutama jika rakan kongsi berasal dari negara berbeza atau menjalankan operasi rentas sempadan.

Perniagaan berubah, jadi perjanjian juga perlu fleksibel. Tetapkan:

• Siapa boleh cadangkan pindaan
• Tahap kelulusan diperlukan (majoriti/sebulat suara)
• Cara dokumentasi pindaan (mesti ditandatangani semua rakan kongsi)

Membina perkongsian tanpa perjanjian yang jelas ibarat membina rumah tanpa pelan. Anda mungkin bermula dengan niat baik, tetapi tanpa struktur yang kukuh, segalanya mudah goyah.

Dengan memasukkan 15 terma penting ini, anda bukan sahaja melindungi pelaburan—anda juga melindungi hubungan profesional dan peribadi antara rakan kongsi. Perjanjian yang mantap mengurangkan risiko, meningkatkan kejelasan, dan menjadi panduan utama dalam kejayaan bersama.

Sama ada anda memulakan perniagaan kecil di Malaysia atau membina jenama global, pastikan anda merangka atau menyemak semula perjanjian perkongsian anda dengan bantuan peguam yang mahir dalam undang-undang tempatan.